Odsetki karne

Odsetki karne to odsetki przysługujące wierzycielowi za nieterminowe regulowanie przez dłużnika zobowiązań wynikających z umowy, np. zapłata za fakturę, rachunek po terminie.

Czym są i komu przysługują odsetki karne?

Odsetki karne od zobowiązań gospodarczych reguluje kodeks cywilny. Powszechnie nazywane są odsetkami ustawowymi lub odsetkami za zwłokę. Obciążenie kontrahenta odsetkami to najpowszechniejsza forma odszkodowania za zwłokę przy zapłacie zobowiązania.

Dostawca nie musi wykazywać poniesionych strat z tytułu spóźnionej zapłaty, wystarczy udowodnienie, że wpłata nastąpiła po terminie wskazanym w umowie lub na fakturze i oraz wskazanie wysokości kwoty dłużnej, aby dochodzić odszkodowania w postaci karnych odsetek. Odsetki ustawowe należą się zarówno przedsiębiorcom, jak i osobom nie prowadzącym działalności gospodarczej.

Biuro Rachunkowe – dedykowana księgowa

W umowie można zastrzec również tzw. odsetki umowne (nazywane także odsetkami według stopy własnej), które są określane procentowo albo w postaci wielokrotności odsetek ustawowych. Występują przy umowie kredytowej, leasingu, lub pożyczce. Należy jednak uważać, aby zastrzeżone odsetki nie były zbyt wysokie, gdyż mogą zostać obniżone do ustawowego wymiaru. Odsetki naliczane są za każdy dzień zwłoki po upływie terminu płatności. Zgodnie z ogólną zasadą termin przedawnienia odsetek jako świadczeń okresowych wynosi trzy lata.

Sposób wyliczania odsetek karnych

Wysokość odsetek ustawowych określa Minister Finansów, do wyliczenia stosuje się poniższy wzór lub kalkulatory odsetek ustawowych:

Dokumentacja

Obciążenie kontrahenta (dłużnika) odsetkami za zwłokę w zapłacie należności może nastąpić poprzez wystawienie noty księgowej obciążeniowej (noty odsetkowej). Nabywca (dłużnik) otrzymuje oryginał noty księgowej.

Księgowość Internetowa – 30 dni za darmo

Nota księgowa powinna zawierać co najmniej dane wymagane dla dowodu księgowego, które określa w §12 ust. 1 pkt. 2 Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Są to:

• wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
• datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeśli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
• przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
• podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych,
• oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

• wskazana kwota naliczonych odsetek,
• wskazanie dokumentów będących podstawą do naliczenia odsetek,
• numer rachunku bankowego na który dłużnik ma dokonać zapłaty odsetek,
• termin płatności odsetek.

Program do faktur – Darmowe konto

Przychód u wierzyciela

Naliczone odsetki stają się przychodem w momencie ich otrzymania przez wierzyciela, a więc w dacie ich opłacenia przez dłużnika. Odsetki stanowią pozostałe przychody podatnika. Nie znajdzie tu zastosowania zatem ogólna zasada, zgodnie z którą: „za przychód z działalności o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt. 3  uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont” (art. 14 ust. 1 updof). Do ujęcia przychodu z tytułu naliczonych odsetek stosujemy przepis Art. 14 ust. 1 pkt.1i „W przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.”

Koszt u dłużnika

Dłużnik tylko w nielicznych wypadkach ma prawo zaliczyć w koszty uzyskania przychodów naliczone odsetki lub kary umowne.

Kosztami nie będą odsetki z tytułu zaległości budżetowych i innych należności do których stosuje się przepisy Ordynacji Podatkowej – czyli podatki , składki ZUS itp.

Nie można także zaliczyć w koszty uzyskania kar umownych i odszkodowań z tytułu wad:

• dostarczonych towarów,
• wykonanych robót i usług,
• oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Powyższe wyłączenia uregulowane są w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast nie ma zakazu zaliczenia w koszty prowadzenia działalności gospodarczej odsetek z tytułu przeterminowanych należności w obrocie gospodarczym. Odsetki można zaliczyć w koszty dopiero w dacie ich zapłacenia.